16.02.2023 Тэгі: суды, крымінальны пераслед, рэпрэсіі Мінскі абласны суд 16 лютага пачынае рагляд крымільнай справы супраць стваральнікаў праекта Nexta: Сцяпана Пуцілы, Яна Рудзіка і Рамана Пратасевіча. Іх абвінавачваюць па шэрагу крымінальных артыкулаў, а таксама да іх заяўлены пазоў на агульную суму больш за 30 мільёнаў рублёў. Судовы працэс вядзе суддзя Вячаслаў Тулейка. У дачыненні да Пуцілы і Рудзіка праведзена "спецыяльная вытворчасць". Пратасевіч выканаў умовы заключанага з ім дасудовага пагаднення аб супрацоўніцтве ў поўным аб'ёме, таму застаецца пад хатнім арыштам — ён адзіны з абвінавачаных, хто фактычна ўдзельнічае ў судовым працэсе. Раней КДБ унёс Пуцілу і Пратасевіча ў "тэрарыстычны спіс", а Nexta у Беларусі з'яўляецца "тэрарыстычнай арганізацыяй".
Судовы працэс праходзіць у будыку суда Мінскага раёна. Справу разглядае суддзя Мінскага абласнога суда Вячаслаў Тулейка.
24-гадовы Сцяпан Пуціла і 29-гадовы Ян Рудзік знаходзяцца за мяжой, таму судзяць іх завочна. Паводле пракуратуры, "у дачыненні да іх завочна абрана мера стрымання ў выглядзе ўзяцця пад варту". Вядома, што "спецыяльная вытворчасць" супраць іх была распачата 9 снежня, а менш чым праз два тыдні справа была ўжо перададзена ў Генпракурору для накіравання ў суд.
27-гадовы Раман Пратасевіч, які быў затрыманы 23 траўня 2021 года ў Нацыянальным аэрапорце "Мінск", калі беларускія ўлады прымусілі самалёт авіякампаніі Ryanair зрабіць пасадку, цяпер знаходзіцца пад хатнім арыштам. Паводле следства, Пратасевіч "выканаў умовы заключанага з ім дасудовага пагаднення аб супрацоўніцтве ў поўным аб'ёме", таму яму змянілі меру стрымання.
Сцяпана Пуцілу абвінавачваюць паводле 11 артыкулаў Крымінальнага кодэкса:
- ч. 3 арт. 130 КК — "Распальванне сацыяльнай варожасці і варажнечы";
- ч. 1 арт. 290-5 КК — "Арганізацыя дзейнасці арганізацыі, якая ў адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь прызнана тэрарыстычнай";
- ч. 1 арт. 293 КК — "Арганізацыя масавых беспарадкаў";
- ч. 3 арт. 293 КК — "Навучанне ці іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў масавых беспарадках, альбо фінансаванне гэтай дзейнасці";
- ч. 1 арт. 342 КК — "Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх";
- ч. 2 арт. 342 КК — "Іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак";
- ч. 1 арт. 357 КК — "Змова з мэтай захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам";
- ч. 3 арт. 361 КК — "Заклікі да санкцый, іншых дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь";
- ч. 1 арт. 361-1 КК — "Стварэнне экстрэмісцкага фармавання або ўдзел у ім";
- ч. 2 арт. 361-2 КК — "Фінансаванні экстрэмісцкай дзейнасці";
- ч. 2 арт. 367 КК — "Паклёп у дачыненні да прэзідэнта Рэспублікі Беларусь";
- ч. 2 арт. 368 КК — "Абраза Лукашэнкі";
- арт. 369-1 КК — "Дыскрэдытацыя Рэспублікі Беларусь".
Ян Рудзік абвінавачваецца паводле 10 артыкулаў Крымінальнага кодэкса:
- ч. 3 арт. 130 КК — "Распальванне сацыяльнай варожасці і варажнечы";
- ч. 1 арт. 293 КК — "Арганізацыя масавых беспарадкаў";
- ч. 3 арт. 293 КК — "Навучанне ці іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў масавых беспарадках, альбо фінансаванне гэтай дзейнасці";
- ч. 1 арт. 342 КК — "Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх";
- ч. 2 арт. 342 КК — "Іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак";
- ч. 1 арт. 357 КК — "Змова з мэтай захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам";
- ч. 3 арт. 361 КК — "Заклікі да санкцый, іншых дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь";
- ч. 1 арт. 361-1 КК — "Стварэнне экстрэмісцкага фармавання або ўдзел у ім";
- ч. 2 арт. 361-2 КК — "Фінансаванні экстрэмісцкай дзейнасці";
- ч. 2 арт. 367 КК — "Паклёп у дачыненні да прэзідэнта Рэспублікі Беларусь";
- ч. 2 арт. 368 КК — "Абраза Лукашэнкі";
- арт. 369-1 КК — "Дыскрэдытацыя Рэспублікі Беларусь".
Рамана Пратасевіча вінавацяць паводле сямі крымінальных артыкулаў:
- ч. 3 арт. 130 КК — "Распальванне сацыяльнай варожасці і варажнечы";
- ч. 1 арт. 293 КК — "Арганізацыя масавых беспарадкаў";
- ч. 3 арт. 293 КК — "Навучанне ці іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў масавых беспарадках, альбо фінансаванне гэтай дзейнасці";
- ч. 1 арт. 342 КК — "Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, што груба парушаюць грамадскі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх";
- ч. 2 арт. 342 КК — "Іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак";
- ч. 3 арт. 361 КК — "Заклікі да санкцый, іншых дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь";
- ч. 1 арт. 361-1 КК — "Стварэнне экстрэмісцкага фармавання або ўдзел у ім";
- ч. 2 арт. 367 КК — "Паклёп у дачыненні да прэзідэнта Рэспублікі Беларусь";
- ч. 2 арт. 368 КК — "Абраза Лукашэнкі".
Што вядома па справе?
- Раман Пратасевіч пасля затрымання. Скрыншот з прапагандысцкага фільма
Паводле дзяржаўных СМІ, абвінавачаным інкрымінуецца здзяйсненне не менш за 1586 злачынстваў. Раней Генеральная пракуратура паведамляла, што ў дачыненні да абвінавачаных таксама заяўлены пазоў аб пакрыцці маёмаснай шкоды на агульную суму больш за 30 мільёнаў рублёў. Раман Пратасевіч прызнаў віну ў поўным аб'ёме, а "Сцяпан Пуціла і Ян Рудзік цяпер хаваюцца ад органаў папярэдняга следства за мяжой".
Пратасевіч,які да лістапада 2020 года з'яўляўся адміністратарам Nexta, а цяпер уключаны ў "тэрарыстычны спіс", знаходзіцца пад хатнім арыштам, таму самастойна прыйшоў на суд.
Нагадаем, 23 траўня 2021 года ў выніку гвалтоўнай пасадкі беларускімі ўладамі пасажырскага авіялайнера кампаніі Ryanair, які ляцей па маршруце Афіны — Вільня, у Нацыянальным аэрапорце Мінска Пратасевіч быў затрыманы прадстаўнікамі спецслужб. Рзам з ім была затрымана Сафія Сапега, студэнтка Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэту. Цяпер палітзняволеная адбывае 6-гадовы тэрмін у гомельскай калоніі.
Пасля таго, як яму змянілі меру трымання і выпусцілі з СІЗА, ён актыўна садзейнае следству і дае інтэр'ю дзяржаўным журналістам. Так, напрыклад, у прапагандысцкім фільм "Одно уголовное дело", сцвярджаецца, што Пуціла, Рудзік і Пратасевіч рыхтавалі ў Беларусі "масавыя беспарадкі" і кіравалі беларусамі падчас прастэстаў у 2020 годзе. Пратасевіч у фільме даваў каментары наконт сваёй дзейнасці ў камандзе Nexta і дзяліўся падрабязнасцямі сваёй працы, калі па ўсёй Беларусі праходзілі акцыі пратэсту. Пры гэтым у яго спыталі, ці бачыць ён сваю віну за тое, што здарылася 28 верасня 2021 года, калі загінулі супрацоўнік КДБ і Андрэй Зельцэр у выніку перастрэлкі.