Адмена абмежавання на продаж піва ў дні школьных выпускных вечароў у Віцебскай вобласці можа быць абумоўленая некалькімі фактарамі.
1. Эканамічныя прычыны: Магчыма, улады спрабуюць стымуляваць эканамічную актыўнасць, у тым ліку для бізнесу ў сферы гандлю алкаголем, каб павялічыць падатковыя паступленні ў бюджэт. Выпускныя вечары - гэта падзея, калі існуе павышаны попыт на розныя прадукты і паслугі, уключаючы напоі.
І насамрэч, продажы піва сёлета (падчас існавання абмежаванняў) зменшыліся: з пачатку года паспелі прадаць 4051700 дэкалітраў гэтага напою, што на 1% менш паказчыкаў за 2023 год.
2. Сацыяльныя змены: Такія крокі таксама могуць адлюстроўваць пэўныя змены ў сацыяльнай палітыцы, накіраваныя на змякчэнне кантралюючых мер. У апошнія гады ў многіх краінах назіраецца тэндэнцыя да зніжэння строгіх абмежаванняў на продаж алкаголю, што, у сваю чаргу, можа сігналізаваць аб імкненні да лібералізацыі грамадскіх норм.
3.Практычная неабходнасць: Магчыма, улады сутыкнуліся з рэальнай праблемай, калі абмежаванне прадаваць піва ў дзень выпускнога прывяло да таго, што людзі абыходзілі забарону, купляючы алкаголь у несанкцыянаваных месцах, што зніжала кантроль і бяспеку.
4.Маральныя меркаванні: Хоць такое рашэнне можа здацца супярэчлівым з пункта гледжання маральных ці этычных нормаў, яно таксама можа быць злучана з больш прагматычным падыходам да рэальнасці. Магчыма, улады лічаць, што моладзь, калі яна і будзе піць, знойдзе спосаб зрабіць гэта, а абмежаванне толькі ўзмацняе нелегальныя практыкі.
На думку юрыста, варта звярнуць увагу на некалькі аспектаў:
1. Абарона грамадскіх інтарэсаў
- Бяспека і здароўе грамадзян:
Хаця адмена абмежавання на продаж алкаголю не парушае наўпрост правоў грамадзян, яна можа выклікаць занепакоенасць у дачыненні да абароны грамадскага здароўя, асабліва сярод непаўналетніх. Калі дзяржава не забяспечвае эфектыўны кантроль за продажам алкаголю непаўналетнім, гэта можа быць расцэнена як непрамая пагроза іх праву на здароўе.
Прыклад: Калі ў выніку даступнасці піва павялічыцца колькасць правапарушэнняў ці выпадкаў алкагалізацыі сярод моладзі, гэта ўскосна закранае правы бацькоў, дзяцей і грамадства.
2. Права на абарону ад шумавога і сацыяльнага дыскамфорту
- Рашэнне можа закрануць інтарэсы грамадзян, якія пражываюць у раёнах, дзе праходзяць масавыя гулянні, якія суправаджаюцца ужываннем алкаголю.
Прыклад: Калі адмена абмежаванняў прывядзе да росту правапарушэнняў ці грамадскай турботы (напрыклад, шуму ў начны час), гэта можа ўспрымацца як ушчамленне правоў грамадзян на спакойнае жыццё і грамадскі парадак.
3. Роўнасць перад законам
- Калі рашэнне распаўсюджваецца на ўсё насельніцтва без выключэнняў, фармальна яно не парушае прынцып роўнасці. Аднак, калі адмена абмежавання прыводзіць да стварэння ўмоў, якія садзейнічаюць росту спажывання алкаголю сярод пэўных груп (напрыклад, моладзі), гэта можа выклікаць пытанні аб адсутнасці абароны ўразлівых груп.
4. Доступ да правасуддзя
- Калі грамадзяне лічаць, што рашэнне ўшчамляе іх правы (напрыклад, садзейнічае росту злачыннасці або алкагалізацыі), яны могуць аспрэчыць яго праз судовую сістэму.
Аднак, каб даказаць парушэнне правоў, неабходна статыстыка або канкрэтныя прыклады, якія сведчаць аб негатыўных наступствах дадзенага кроку.
5. Адпаведнасць законам аб рэгуляванні алкаголю
- Калі рашэнне аб адмене абмежавання прынята з захаваннем усіх працэдур, прапісаных у заканадаўстве, яно не з'яўляецца незаконным. Важна, каб меры, накіраваныя на кантроль продажу алкаголю непаўналетнім, заставаліся строгімі і эфектыўнымі.
Такім чынам, з пункту гледжання заканадаўства, адсутнасць абмежавання на продаж піва ў дні выпускных наўпрост не тычыцца парушэнняў правоў або інтарэсаў грамадзян. Але толькі ў пры ўмовах, што
- захоўваюцца меры па прадухіленні продажу алкаголю непаўналетнім;
- забяспечваецца грамадскі парадак і абарона інтарэсаў усіх грамадзян;
Аднак з пункту гледжання грамадскіх інтарэсаў і абароны ўразлівых груп (непаўналетніх і жыхароў найбліжэйшых раёнаў) пытанне можа быць спрэчным, што патрабуе ўважлівага кантролю з боку ўладаў.
Віталь Віхура