Распарадчыкамі грошай, заробленых у дзень правядзення рэспубліканскага суботніка, будуць улады, якія плануюць аддадзеныя ім грамадзянамі грашовыя сродкі накіраваць на патрэбы, якія выканкамы палічаць важнымі і неабходнымі для дзяржавы.
Для многіх работнікаў удзел суботніках стаў справай руціннай, і ніхто не задумваецца, што дадзеная акцыя па зборы грошай з насельніцтва можа быць законнай толькі ў тым выпадку, калі праца на суботніку агаворана ў калектыўным дагаворы, падпісаным супрацоўнікамі.
Суботнік павінен аплачвацца і праходзіць у працоўны час. Калі ж суботнік праводзіцца ў выходны дзень, то праца аплачваецца ў падвойным памеры.
Ва ўсіх выпадках для правядзення суботніка патрабуецца пісьмовую згоду работнікаў і без такой згоды суботнік немагчымы - работнік не абавязаны працаваць у выхадныя або святы. І любыя санкцыі за адмову ад удзелу ў суботніку працадаўца прымяняць у дачыненні да адмовнікаў не маюць права.Калі вышэйпералічаныя нормы працадаўцам не выконваюцца, то можна казаць аб тым, што суботнік ёсць прыгожая форма прыкрыцця прымусовай працы.
Забарона на выкарыстанне прымусовай працы змяшчаецца ў падпункце "а" пункта 3 арт. 8 Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах. У ім пазначана: «ніхто не павінен прымушацца да прымусовай ці абавязковай працы».
У пункце 1 арт.6 Міжнароднага пакта аб эканамічных, сацыяльных і культурных правах замацавана права кожнага чалавека "на атрыманне магчымасці зарабляць сабе на жыццё працай, якую ён свабодна выбірае або на якую ён свабодна згаджаецца". Абодва пакты ратыфікаваны Рэспублікай Беларусь 12 лістапада 1973 года.
Указаныя прадпісанні міжнародных нормаў аб забароне прымусовай працы Рэспубліка Беларусь замацавала ў Асноўным законе - Канстытуцыі і Працоўным кодэксе (далей ПК).
Так, у ч.4 ст. 41 Канстытуцыі абвяшчаецца, што "прымусовая праца забараняецца, акрамя працы або службы, якая вызначаецца прыгаворам суда або ў адпаведнасці з законам аб надзвычайным і ваенным становішчы".
Аналагічная забарона змяшчаецца ў арт.13 ПК. Пры гэтым, імплементуючы міжнародныя нормы аб забароне прымусовай працы ў нацыянальнае заканадаўства, у ч.2 дадзенага артыкула прыводзяцца аднолькавыя па сэнсе і зместу адпаведныя нормы Канвенцыі МАП № 105 з улікам дзеяння арт.14 ПК аб забароне дыскрымінацыі ў сферы працы.
Павел Сухі